Historie van de Shermantank in Nederlandse dienst http://shermantank.nl/

1. De eerste ervaring met de Sherman

Tijdens de 2^e Wereldoorlog werd in Amerika een Nederlands marine regiment opgericht. De MarBrig. De bedoeling was dat na de Duitse overgave, deze troepen ingezet zouden worden tegen Japan. Door de onverwacht snelle overgave van Japan was dit niet meer nodig. De MarBrig werd uiteindelijk opgericht op 13-09-1945. Onderdeel van de MarBrig was een Tank Compagnie. Deze werd in Amerika volgens de Amerikaanse opzet gevormd en getraind. Hiernaast een boekje uit mijn archief waarin duidelijk wordt dat de Nederlandse tankschool al in september 1944 bestond. Dus al een jaar vóór de officiële oprichting van de MarBrig. De Tank Compagnie van de MarBrig had de beschikking over 15 M4A3 105mm medium tanks, 1 bergingstank en 2 dozers op basis van de M4A3 105mm. Totaal dus 18 voertuigen.

2. Direct na de oorlog

Dump in Deelen 1946 Bron: http://www.gahetna.nl/

Direct na de 2^e Wereldoorlog werd begonnen aan de opbouw van een krijgsmacht. Men was nog steeds beducht voor de Duitsers en de Russen werden ook niet echt vertrouwd. Een sterke krijgsmacht leek dus noodzakelijk. De financiën waren echter niet zodanig dat er veel nieuwe materialen aangeschaft konden worden. Nu was het zo dat er op diverse plaatsen veel oorlogsmateriaal was verzameld in grote dumps. Hier stonden veel tanks van de Engelsen en Canadezen. Deze 2^e hands tanks waren aanmerkelijk voordeliger in aanschaf. Tussen de 200 tot 250 Sherman tanks van diverse types werden van deze Britse en Canadese dumps gehaald. De tanks waren vaak al in slechte en versleten staat. Toch werden de eerste ervaringen hier mee op gedaan. Tot halverwege de jaren 50 werden deze Shermans gebruikt.

Hier onder een opsomming van de eerste aanschaf vanaf 1946: o . M4 o . M4 hybride o . M4A1 o ca 34 M4A2 o ca 60 RAM II o 57 M4A4 firefly o ca 70 M4A4 o 11 Sexton o . Kangeroo Het Korps Mariniers beschikte al over een aantal M4A3 105mm’s. Deze waren ingedeeld bij de Marbrig, en waren gestationeerd in Indonesië.

3. Nieuwe Shermans via MDAP

Dit artikel komt uit “het Nieuwsblad van het Noorden”. Het stond in de editie van 27 december 1951.

Aangezien de situatie met de Russen er niet beter op werd, werd het tijd om de West-Europese legers weer op sterkte te krijgen. Hiertoe ontving Nederland een aanzienlijk aantal materialen via het Amerikaanse hulpplan MDAP. Ook kreeg het Nederlandse leger de beschikking over een hele serie “nieuwe” Sherman tanks. In 1951 begon de nieuwe instroom. Met de instroom van de nieuwe tanks werd de eerste serie, welke in de dumps gekocht waren, aan de kant gezet. Aankomst in de haven van Rotterdam. Foto: Boek Nederlandse pantservoertuigen, Schulten/Theil

De volgende types werden door het leger vanaf 1951 in dienst genomen: o 30 M4 105mm / M4 105mm E8 o 38 M4A1 o 88 M4A1 E9 o 50 M4A1(76)W o 40 M4A1(76)W E8 o 42 M10 o 4 M32 o 6 M32B1 bergingstank o 10 M32B1 E9 bergingstank (Aantallen zijn bij benadering.)

4. Inzet door de Marine

Zoals in het eerste hoofdstuk al is beschreven, waren de mariniers de eerste gebruikers van de Sherman in Nederlandse dienst. 17 stuks M4A3 105mm en 1 M32A1B3 waren in gedeeld bij het Korps Mariniers. Deze tanks werden rechtstreeks vanuit Amerika naar Indonesie verscheept. Hier werden ze onder andere ingezet tijdens de 1^e politionele actie. In elk geval 2 tanks waren uitgevoerd met een dozerblad. Vermoedelijk waren er ook twee stuks uitgerust met een vlammenwerper.

In 1948 vond er bij de MarBrig een reorganisatie plaats. Om kosten te besparen moest er flink gesneden worden. Tijdens deze reorganisatie werd onder andere de tankcompagnie opgeheven. Uiteindelijk zijn er 5 MarBrig Shermans verscheept naar Nederland. In ca 1954 werden de 5 M4A3 105mm’s overgedragen aan de Koninklijke Landmacht. Bij de Koninklijke Landmacht werden ze ingedeeld bij de Artillerie. Hier hebben ze nog enkele jaren dienst gedaan. De Marbrig Shermans die niet naar Nederland gingen zijn overgegaan naar het Indonesische korps mariniers, het Korps Kommando.

De Shermans van de MarBrig waren tot eind ’46 voorzien van een gele aanduiding RNMC met een nummer. De tanks waren voorzien van een wit schild* met aan de linker kant ervan de peloton aanduiding en aan de rechterkant het nummer van de tank in dit peloton. Dit schild was in combinatie met een getal van zes cijfers aangebracht. In december 1946 werd een administratieve order vanuit de brigadestaf uitgegeven over de nummering van voertuigen. Iedere eenheid werd voorzien van een letter, gevolgd door een getal van vier cijfers voor het voertuig. Daarbij werden de voertuigen ingedeeld in categorieën. Zo kregen alle pantservoertuigen een nummer in de reeks 3300-3499. De Tankcompagnie kreeg de letter P en de Verkenningsafdeling de letter K. **

**(met dank aan het mariniersmuseum)

In de latere periode werd het schild vervangen door het embleem met de gepantserde handschoen*. Het getal van zes cijfers bleef vaak behouden. Vermoedelijk werden de tanks in die periode ook voorzien van een naam. De tanks werden vernoemd naar een fort in Nederland.

Naar mijn idee was de TankCo als volgt ingedeeld:

1^e peloton	2^e peloton	3^e peloton	Staf
A1 Erfprins 183115 / P3353	B1 Beneden Lent P336?	C1 st Andries 183117 / P3361	S1 Blauwkapel 103139
A2 Harssens P3365	B2 Boven Lent P3364	C2	S2 de Bilt 103129
A3 Kornwedderzand 13115	B3 Pannerden P3351	C3	S3 Honswijk 103138 / P3359
A4 Pampus P3366	B4 Westervoort 103135 / P3357	C4 Loevenstein 183142 / P3363	S4 Lunetten P3354
A5 183145			R1 P3367

De volgende namen waren ook in gebruik maar kan ik nog niet plaatsen; Crevecoeur, Rhijnauwen, st Job, Werkhoven

* Het wapen wat op de zijkant van de tank werd aangebracht is in de loop der tijd veranderd. In eerste instantie was het een wit schild. Later werd dit vervangen door het bekendere schild met de gepantserde vuist met zwaard.

1. De Sherman gaat uit dienst

Olst 2011 eigen collectie

In 1952 werd de eerste lichting Shermans, welke bij de dumps gekocht waren, uit de dienst genomen. Sommige van de oude, versleten, exemplaren werden gebruikt als vaste opstelling. O.a. in de IJssellinie werden 73 tanks ingegraven, verdeeld over drie locaties. Deze locaties waren bij Olst, Nijmegen en Arnhem. Ze werden daar geplaatst ter verdediging van de stuwen welke deel uitmaakten van de IJssellinie. De hiervoor gebruikte tanks waren voornamelijk RAM’s. Het hoofdgeschut werd vervangen door een afuit waarop een MG geplaatst kon worden. Tevens werden er 11 Firefly’s ingegraven waarvan het 17pnd geschut in gebruik bleef. Ook aan beide zijden van de afsluitdijk werden Firefly’s geplaatst. In totaal 7 stuks. Bij andere strategische punten werden ook tanks ingegraven, o.a. bij de brug bij Doesburg. De meeste van deze objecten zijn geruimd, maar er zijn nog steeds exemplaren te zien. Bij Olst is relatief veel bewaard gebleven. In 1953 begon de Centurion zijn intrede te doen bij de Landmacht. Dit was het begin van het einde voor de Sherman. In 1958 werd de laatste Sherman uit dienst genomen, hoewel diverse 105mm Shermans minimaal tot 1961 gediend hebben. Ook 30 dozers bleven in dienst bij de genie tot 1964. Dit waren omgebouwde M4A1’s uit de MDAP levering.

2. Het definitieve einde

Vanaf 1958 was het afgelopen met de Sherman bij de Nederlandse krijgsmacht. Een groot deel ging als oud ijzer naar de Hoogovens, maar over het gehele land werden er ook Shermans op militaire oefenterreinen neer gezet als oefendoel. Hier kon de infanterie zich uitleven en bekwamen met brandbommen e.d. Ook op de Vliehors werden Shermans geplaatst. Hier dienden ze als “hard doel” tijdens schietopleidingen. In 2006 is hier nog een M4A4 met een snijbrander tot schroot verwerkt. Enkele Shermans staan nu nog steeds op de Nederlandse oefenterreinen. Sommige hebben de vele aanslagen op de oefenterreinen overleeft en dienen nu als monument. Voorbeelden hiervan zijn de tanks in Woensdrecht en Ede. In 2009 is nog een Sherman van een oefenterrein gehaald. Na een grondige restauratie is deze in 2011 geplaatst op het museumplein in Overloon. Ook zijn er enkele in particuliere handen terecht gekomen, maar dat zijn er maar weinig.

Anloo 1975 eigen collectie

Momenteel zijn er nog enkele tientallen Sherman tanks of afgeleiden daarvan in Nederland aanwezig. Op deze site kunt u zien wat er nog over is. In veel gevallen staat de locatie aangegeven zodat u ze zelf kunt gaan bekijken. Start de tour

Heeft u iets wat ik op deze site kan plaatsen mail dan naar contact@shermantank.nl

J. Meijer